Ko je bila sultanija Hurem?
Pored Sulejmana Veličanstvenog, širu publiku posebno je zainteresovao lik sultanije Hurem. Ona je bila istorijska ličnost i njom su se bavili mnogi istoričari proteklih pet vijekova. Od robinje do sultanije, od sirotice do najuticajnije žene onog vremena. Ko je bila ona? Zavirili smo u istorijske fakte.
U najkraćem, njena biografija može stati u nekoliko rečenica: Nekadašnja robinja, po imenu Roxelane, udala se za sultana Sulejmana I i postala njegov najznačajniji savjenik. Kako bi osigurala svoj uticaj na sultana, namjestila je ubistvo njegovog najvećeg prijatelja i zeta, velikog vezira Ibrahima, a nije se libila ukloniti ni njegovog sina iz prethodnog braka, u korist svojih sinova.
Rođena je između 1500. i 1506. godine u Ruteniji, tadašnjoj poljskoj pokrajini, pod imenom Aleksandra Lisowska, a Evropljani su je nazivali Roxelana. Rođena je u jednoj tatarskoj familiji, a kao djevojčica bila je zarobljena i prodata u palatu vlastodržaca na Krimu. Odatle je dospjela sultanov harem, u glavnom gradu Osmanskje imperije. Bila je malena rastom, crvenokosa, lijepa i graciozna, i znala je kako sultana okrenuti na njenu stranu. Sultanova supruga postala je 1533. godine. Sultan joj je po dolasku u njegov harem dao ime Hurem. Rodila mu je šestoro djece. S te pozicije, izrasla je u najuticajniju savjetnicu sultana i intrigantkinju u vlastitu korist, odgurnuvši sve njene konkurentkinje u stranu.
U tu svrhu, denuncirala je i velikog vezira Ibrahima, najvećeg sultanovog prijatelja, muža njegove sestre Hatidže, koga je sultan dao pogubiti. Nakon toga, pobrinula se da ni jedan veliki vezir više ne dođe u poziciju kojom bi se njena moć ugrozila. Čak je uspjela da omiljeni sultanov sin Mustafa bude pogubljen, sve to u korist njenih sinova. Njen sin Selim postao je sultan 1566. godine, nakon što je sultan Sulejman umro pod zidinama Sigeta, u toku pohoda na Beč.
Roxelane, koja je u narodnom govoru onog vremena opisivana kao vještica, čarobnica, a u evropskim izvještajima kao intrigantkinja i dvorski spletkaroš, u jednoj anonimnoj hronici napisanoj onog vremena, opisana je i kao veliki dobročinitelj, u veoma pozitivnom svijetlu, koja je iza sebe ostavila mnogobrojne zaklade i vakufe u Istambulu, Edrinu, Mekki i Medini.
Roxelane sultanija Hurem, umrla je 1558. godine na sultanovim rukama. On je nikad nije prestao voljeti. Sahranjena je u krugu Sulejmanove džamije u Istambulu.
Nadamo se da otkrivanjem ovih, ionako već poznatih istorijskih činjenica, gledaocima nećemo pokvariti gledanje narednih epizoda ove serije.
Smail Špago